Ieder gedrag heeft een positieve intentie
Vaak wordt gezegd: tussen stimulus en respons is een moment van keuze. We hebben vrije wil, dus we kunnen kiezen hoe we reageren. In de praktijk vind ik dat vaak tegenvallen. Want we worden getriggerd, en dan wordt een heel hormonaal en fysiologisch proces in gang gezet, wat door de aard van onze hersenstam zo automatisch is, dat die keuze, die we vooral in de neo-cortex hebben, niet toegankelijk is. We zijn reactief, of, zoals ik dat graag noem: we gaan van de glijbaan. Het is een pure overlevingsreactie; we denken dat er gevaar is en voordat we het weten zitten we in een reactief gedragspatroon. Vaak is dat ineffectief. We vechten, wat er uit ziet als stem verheffen of boos worden. Of we vluchten, wat eruitziet als opstaan en weglopen of je in jezelf terugtrekken en niets meer zeggen. Of we bevriezen: dan is er kortsluiting en voelen je hersenen plotseling als een bol watten, en ben je alles even helemaal kwijt. Heeft het dan veel zin om de ander feedback te geven op zijn gedrag? Joh, je had beter niet zo onredelijk boos kunnen worden…”
Nee. Dus hoe zou het zijn als we uitgaan van het feit dat reactiviteit vanuit het instinctieve brein komt? En dat een mens een biologisch systeem is wat net als alle biologische systemen van nature gericht is op overleven en groei? Dus je zou kunnen zeggen: er is altijd een positieve intentie van gedrag, al is het maar overleven. En als we daar nou eens nieuwsgierig naar zijn? En bedenken dat dit misschien de beste keuze was van de ander? Dan zijn we weer bij de vorige 2 bouwstenen. Dit betekent dat je kunt leren om je het gedrag van een ander, hoe naar en vervelend en onafgestemd het ook is, niet meer persoonlijk aan te trekken. Want misschien was het gewoon overleving, machteloosheid, radeloosheid of paniek.
Deze bouwsteen helpt je om open te zijn, te begrijpen, compassie te hebben en te vergeven. Maar het is geen rechtvaardiging; daar gaat de volgende bouwsteen over.